Κατώγι Αβέρωφ | Katogi AverofΣτα τέλη της δεκαετίας του 1950, όταν ο Ευάγγελος Αβέρωφ φυτεύει, τα πρώτα στην Ελλάδα, κλήματα της ποικιλίας Cabernet Sauvignon στις απόκρημνες πλαγιές της Πίνδου και εμφιαλώνει στο κατώγι του σπιτιού του στο Μέτσοβο το κρασί που παίρνει το όνομα Κατώγι Αβέρωφ.”Κλήματα από τη Γαλλία σε χώμα ελληνικό ορεινό...”, έγραφε η ετικέτα του πρώτου εκείνου κρασιού που ο ίδιος είχε σχεδιάσει με μεράκι. Όμως το εγχείρημα ήταν περισσότερο από ένα απλό μεράκι. Ενταγμένο σε μια ευρύτερη προσπάθεια, με ένα τεράστιο ήδη έργο για την οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη της περιοχής, η οινοπαραγωγική δραστηριότητα του Αβέρωφ, γεννιέται από το όραμα της αναμπέλωσης των εγκαταλειμμένων πλαγιών της Πίνδου και της αναβίωσης της παλιάς αμπελουργικής παράδοσης που ανθούσε στην περιοχή τον 18ο και 19ο αιώνα.Πράγματι, με την βοήθεια Ελλήνων και Γάλλων επιστημόνων, ο Αβέρωφ δημιουργεί έναν από του πιο φημισμένους και πιο ορεινούς αμπελώνες στη χώρα μας, κτίζει ένα μικρό οινοποιείο στις ανατολικές παρυφές του Μετσόβου. Το κόκκινο κρασί Κατώγι γίνεται γνωστό σε όλη τη χώρα και αποσπά βραβεία στο εξωτερικό. Το κρασί αυτό θα αποτελέσει το πρώτο λιθαράκι στη διεύρυνση των ελληνικών ποικιλιών και στο πάντρεμά τους με ξένες ποικιλίες. Η φιλοσοφία της εταιρίας φανερώνει, παράλληλα, μια από τις πρώτες εφαρμογές αυθεντικής αμπελουργικής-οινοποιητικής εκμετάλλευσης στην Ελλάδα - μοντέλο παραγωγής που κυριάρχησε 30 χρόνια αργότερα αναδεικνύοντας τις τεράστιες δυνατότητες του ελληνικού αμπελώνα.Μετά το θάνατο του Ευάγγελου Αβέρωφ το 1990, η εταιρεία Κατώγι Αβέρωφ Α.Ε., με διευθύνοντα σύμβουλο τον Σωτήρη Ιωάννου, αναπτύχθηκε γοργά, στα πλαίσια πάντα της φιλοσοφίας του ιδρυτή της. Φυτεύτηκαν νέοι αμπελώνες στην περιοχή Μετσόβου, δοκιμάστηκαν νέες ποικιλίες κλημάτων, νέα μείγματα κρασιών. Το κτίριο του οινοποιείου εκσυγχρονίστηκε και επεκτάθηκε διαδοχικά. Αυξήθηκε η συνολική παραγωγή και διευρύνθηκε η διανομή των προϊόντων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.Σήμερα, το Κατώγι Αβέρωφ υπό τη διοίκηση του Αλέξανδρου Ιωάννου, εγγονού του Ευάγγελου Αβέρωφ, συνεχίζει την καλλιέργεια αμπελώνων στην περιοχή του Μετσόβου, με ιδιαίτερο στόχο την αναβίωση των αυτόχθονων ποικιλιών της περιοχής και δραστηριοποιείται έντονα στο χώρο του οινοτουρισμού.Στα πρώτα χρόνια της σταδιοδρομίας του, υπηρέτησε την πατρίδα τους ως νομάρχης, βουλευτής, υφυπουργός και υπουργός εφοδιασμού, οικονομίας και γεωργίας. Από το 1956 ως το 1963 διετέλεσε υπουργός εξωτερικών, εκπροσωπώντας τη χώρα του στα κρίσιμα εθνικά θέματα αυτής της περιόδου. Στο διάστημα 1967-1973 αγωνίστηκε με νόμιμα και παράνομα μέσα για την πτώση της στρατιωτικής δικτατορίας και φυλακίστηκε για την δράση του αυτή. Μετά τη μεταπολίτευση ανέλαβε το ευαίσθητο υπουργείο εθνικής άμυνας (1974-1981), επιτυγχάνοντας μέσα σε λίγα χρόνια το δύσκολο έργο της αναδιοργάνωσης και κάθαρσης των ενόπλων δυνάμεων. Αργότερα διετέλεσε αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης και, το 1984, ανακηρύχτηκε επίτιμος πρόεδρος του κόμματος της Νέας Δημοκρατίας.Έγραψε μυθιστορήματα, διηγήματα, θεατρικά, δοκίμια, επιστημονικές μελέτες και βιβλία ιστορικού, πολιτικού και οικονομικού περιεχομένου. Τα έργα του μεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες και απέσπασαν διεθνείς αναγνωρίσεις και βραβεία, όπως τα Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών (1939), Χρυσό Μετάλλιο Γαλλικής Ακαδημίας (1974), Βραβείο της Πόλης του Παρισιού (1974), Λογοτεχνικό Βραβείο Ακρόπολις (1978) κ.ά. Ενδεικτική εργογραφία: ”Συμβολή εις την έρευναν του πληθυσμιακού προβλήματος της Ελλάδος” (1939), ”Φωτιά και τσεκούρι: Ελλάς 1946-1949” (1974), ”Ιστορία χαμένων ευκαιριών: Κυπριακό 1956-1963” (1981), ”Η φωνή της γης”, μυθιστόρημα (1964), ”Γη της οδύνης”, μυθιστόρημα (1966), ”Περιστέρια”, διηγήματα (1968), ”Όταν ξεχνούσαν οι θεοί”, μυθιστόρημα (1969), ”Επιστροφή στις Μυκήνες”, θέατρο, 1972, ”Η έκρηξη”, θέατρο, 1987.Ως Ιδρυτής του Ιδρύματος Ευάγγελου Αβέρωφ-Τοσίτσα, ως εμπνευστής και ισόβιος πρόεδρος του Ιδρύματος Βαρώνου Μιχαήλ Τοσίτσα, ως δωρητής και ως ιδιώτης, ο Ευάγγελος Αβέρωφ ανέπτυξε στο Μέτσοβο σημαντική δραστηριότητα που συνέβαλε αποφασιστικά στην οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη της περιοχής. Κύρια έργα του: η δημιουργία Φοιτητικής Εστίας για την δωρεάν διαμονή και σίτιση Ηπειρωτών φοιτητών στη Αθήνα (1954), η δημιουργία λαογραφικού μουσείου (1955), οι εκτεταμένες αναδασώσεις και τα αντιδιαβρωτικά έργα (1956-1965), η ανέγερση 107 σχολείων στο νομό Ιωαννίνων (1957-1960), η δημιουργία πρότυπης τυροκομικής μονάδας, πρότυπου βουστασίου και ξυλουργικού εργοστασίου (1956-1959), η δημιουργία κέντρου υγείας με δωρεάν ιατρική περίθαλψη για τους κατοίκους Μετσόβου και περιχώρων (1958), η αναμπέλωση των εγκαταλειμμένων πλαγιών της περιοχής (1959), η συντήρηση εκκλησιών, μοναστηριών, παραδοσιακών κτιρίων, πέτρινων βρυσών και καλντεριμιών (1959-1963), η ίδρυση πρατηρίου λαϊκής τέχνης και σχολής κεντητικής (1968), η δημιουργία χιονοδρομικού κέντρου (1969), η ίδρυση πινακοθήκης νεοελληνικής τέχνης (1988).
